Γιατί ο Ερντογάν έβγαλε το γεωτρύπανο στον κόλπο της Αττάλειας – Σιωπηρός εκνευρισμός στις Βρυξέλλες

Το τουρκικό γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» συνεχίζει το ταξίδι του προς τον κόλπο της Αττάλειας με τους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι δεν είναι τυχαία η θέση του.

Με ψυχραιμία παρακολουθεί η Αθήνα την πορεία του τουρκικού γεωτρύπανου στην Ανατολική Μεσόγειο. Βάσει των πληροφοριών που έφταναν στις ελληνικές διπλωματικές και στρατιωτικές αρχές, η εξέλιξη με την Άγκυρα να βγάζει μεν το γεωτρύπανο, αλλά εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας, εκτιμάται από την Αθήνα ως θετική, σύμφωνα με την ΕΡΤ. 

Μάλιστα, φαίνεται, από τα σαφή μηνύματα της διεθνούς κοινότητας προς την Άγκυρα, ότι δεν υπάρχει χώρος για νέες εντάσεις, ειδικά μεταξύ νατοϊκών εταίρων, κατά τις ίδιες πληροφορίες. Φαίνεται επίσης ότι οι τελευταίες διπλωματικές κινήσεις της Αθήνας, σε επίπεδο πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών, ήταν αποτελεσματικές. Παρόλα αυτά η ελληνική πλευρά θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την πορεία του τουρκικού γεωτρύπανου. 

 Η επιλογή του προέδρου Ερντογάν να στείλει το γεωτρύπανο στην πρώτη αποστολή του εντός της τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας προκάλεσε κάποιες αντιδράσεις, όπως του γνωστού αντιναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί που θεωρεί ότι η επιλογή θέσης για το γεωτρύπανο, παγιδεύει την Τουρκία στον κόλπο της Αττάλειας. Πάντως Τούρκοι ειδικοί, αναλύοντας την επιλογή της τοποθεσίας, δήλωναν ότι δεν είναι τυχαία.

 Και τα δύο τουρκικά ερευνητικά, το Μπαρμπαρό Χαϊρετίν Πασά και ο Ορούτς Ρέις έκαναν σεισμικές έρευνες σε αυτές τις περιοχές και έχουν συγκεντρώσει δεδομένα. Θεωρούν λοιπόν ότι μπορεί να προκύψουν αποτελέσματα σε λίγους μόνο μήνες. 

 Γερμανικά ΜΜΕ: «Σιωπηρός εκνευρισμός με τον Ερντογάν» 

Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle, η Τουρκία στέλνει εκ νέου ένα γεωτρύπανο στην ανατολική Μεσόγειο, βάζοντας έτσι στο πρόγραμμα μία νέα διαμάχη με την Ελλάδα, σχολιάζει δημοσίευμα στην Süddeutsche Zeitung. Όπως παρατηρεί, «τα δύο κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ διαφωνούν εδώ και χρόνια για την κυριότητα και τα δικαιώματα εξόρυξης των ορυκτών πόρων στο θαλάσσιο βυθό». 

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Τούρκου υπ. Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, το γεωτρύπανο θα ξεκινήσει τις εργασίες του στη «Γαλάζια Πατρίδα», ένας όρος που όπως επισημαίνει η εφημερίδα του Μονάχου είναι πολιτικά φορτισμένος «καθώς η Τουρκία τον χρησιμοποιεί για να εκφράσει τις διεκδικήσεις της σε μεγάλα τμήματα του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. (…). Η Τουρκία θεωρεί ότι το δικαίωμά της για μία ενδεχόμενη εκμετάλλευση (σ.σ. των φυσικών πόρων στο Αιγαίο) παρεμποδίζεται, επειδή η Ελλάδα, βασιζόμενη ακόμη και σε μικροσκοπικές, ακατοίκητες βραχονησίδες, έχει οριοθετήσει τα σύνορά της γύρω από τα νησιά της εις βάρος της Τουρκίας. Ωστόσο, τα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας, ως κράτους-μέλους της ΕΕ αναγνωρίζονται διεθνώς. Η Αθήνα – σε αντίθεση με την Άγκυρα – έχει επίσης υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982, η οποία θεσπίζει το νομικό πλαίσιο για τις δραστηριότητες σε θαλάσσια ύδατα και ωκεανούς».

Η Τουρκία ωστόσο δεν προσχώρησε ποτέ στη σύμβαση και δεν αισθάνεται ότι δεσμεύεται από αυτήν, συμπληρώνει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα, προσθέτοντας ότι «και η Κύπρος αποτελεί μέρος αυτής της ελληνοτουρκικής διαμάχης, καθώς κοιτάσματα φυσικού αερίου υπάρχουν και γύρω από το διαιρεμένο νησί της Μεσογείου. Εκεί η Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος-μέλος της ΕΕ, και η Τουρκία, καθώς και το βόρειο τμήμα της Κύπρου που κατελήφθη από την Τουρκία το 1974, μάχονται για τα δικαιώματα πρόσβασης. Ωστόσο, η "Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου" αναγνωρίζεται ως κράτος μόνο από την Άγκυρα».

Αυξάνεται η δυσαρέσκεια στις Βρυξέλλες

Η εφημερίδα Handelsblatt εστιάζει σε μία άλλη πτυχή: Τον εκνευρισμό των Βρυξελλών απέναντι στις κινήσεις του Ερντογάν. Αναφερόμενη στη στάση της ΕΕ ωστόσο υπογραμμίζει ότι «οι ισορροπίες είναι λεπτές, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ είναι ήδη προβληματικές. Στις Βρυξέλλες η δυσαρέσκεια κατά του Ερντογάν φαίνεται εδώ και εβδομάδες να αυξάνεται. Όχι μόνο οι προκλήσεις του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και η προσέγγισή του με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και άλλους αυταρχικούς ηγέτες δείχνουν να εξοργίζουν τους εταίρους». 

Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει οι εφημερίδα «υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μία αντίδραση της ΕΕ και των ΗΠΑ κατά του νατοϊκού εταίρου και υποψήφιου προς ένταξη στην ΕΕ θεωρείται απίθανη: Η σημασία της Τουρκίας είναι πλέον πολύ μεγάλη για να υπάρξει μία σκληρή αντίδραση εναντίον της. Επιπλέον, οι υπ. Εξωτερικών της ΕΕ δεν πρόκειται να συνεδριάσουν ξανά πριν από τα τέλη Αυγούστου. Συνεπώς, πριν από τη συνεδρίαση αυτή δεν αναμένεται καμία ευρωπαϊκή απάντηση στα καμώματα του Ερντογάν. Ο Τούρκος ηγέτης γνωρίζει πολύ καλά ότι από τη Δύση έχει το ελεύθερο, κάτι το οποίο θα μπορούσε να πυροδοτήσει επιπλέον εντάσεις σε βάρος της ΕΕ τους επόμενους μήνες και πριν από τις κρίσιμες εκλογές στη χώρα του».

Σύμφωνα βέβαια με τους ανταποκριτές της εφημερίδας σε Βρυξέλλες και Κωνσταντινούπολη, «οι συζητήσεις σχετικά με τις οχλήσεις Ερντογάν γίνονται μόνο σε κλειστούς κύκλους και αναπαράγονται στην Άγκυρα μέσω χαμηλών διπλωματικών διαύλων. Δημόσια ωστόσο η Κομισιόν και τα κράτη-μέλη τηρούν σιγή ιχθύος. Λόγος, ότι μία δημόσια επίπληξη δύσκολα θα προκαλούσε εντυπώσεις στον Τούρκο πρόεδρο – κάτι το οποίο θα υπογράμμιζε με τη σειρά του πόσο ανίσχυρες είναι οι Βρυξέλλες».

Αντιδράσεις στην Τουρκία

Σύμφωνα με αναλυτές, ο Ταγίπ Ερντογάν τσεκάρει τις κινήσεις της Ελλάδας και της Ευρώπης, ενώ η προαναγγελία του για είσοδο στη Συρία ενδεχομένως να αποτελεί την αναζήτηση μιας «εύκολης νίκης», όπως αναφέρουν διεθνή ΜΜΕ. Ετσι, είναι αρκετά πιθανό στη συνέχεια το τουρκικό γεωτρύπανο να προχωρήσει σε άλλο σημείο, ανάλογα και με τις αντιδράσεις που θα υπάρξουν.

Με αναφορές μεγαλοϊδεατισμού στη «Γαλάζια Πατρίδα» ο Ερντογάν, ανακοίνωσε την πορεία του πλωτού γεωτρύπανού, εκτός της κυπριακής ΑΟΖ, «εκτός των υδάτων που διεκδικούνται από την Κύπρο», επισημαίνει το πρακτορείο Reuters.

Ωστόσο, οι οπαδοί της «Γαλάζιας Πατρίδας» αντέδρασαν αρνητικά στην απόφαση του Ερντογάν για έρευνες του σκάφους ανοιχτά των ακτών της Αττάλειας.

Aντίστοιχα και ο γνωστός αντιναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί ύψωσε φωνή διαμαρτυρίας στην Τουρκία, καθώς θεωρεί ότι η επιλογή θέσης για το γεωτρύπανο, παγιδεύει την Τουρκία στον κόλπο της Αττάλειας.

«Μας παγιδεύει στον Χάρτη της Σεβίλλης»

Η σελίδα Türk Denizcilik ve Global Stratejiler Merkezi, (Τουρκικό Κέντρο Θαλάσσιας και Παγκόσμιας Στρατηγικής) σε ανάρτηση στο twitter σημειώνει: «Αυτό που φοβόμασταν έγινε πραγματικότητα! Ο πρώτος σταθμός υπηρεσίας του γεωτρύπανου Αμπντούλ Χαμίντ Χαν είναι το οικόπεδο Yörükler-1, 55 χιλιόμετρα ανοικτά της Gazipasa. Με άλλα λόγια, εντός του χάρτη της Σεβίλλης, που μας παγιδεύει μέσα στον κόλπο της Αττάλειας… Δεν ξέρουμε τι να πούμε…».

Ο συγκεκριμένος χάρτης δημιουργήθηκε το 2003 όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ζήτησε από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης να απεικονίσει τις ΑΟΖ των Ευρωπαϊκών κρατών με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. 

Καθώς η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) προβλέπει ότι τα νησιά διαθέτουν αιγιαλίτιδα ζώνη και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ο «Χάρτης της Σεβίλλης» οριοθετεί δικαίωμα ΑΟΖ και στο Καστελλόριζο, επιτρέποντας τη σύνδεση ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σημειώνεται ότι η Τουρκία έχει δηλώσει στον ΟΗΕ ως θαλάσσιες περιοχές ευθύνης μια πολύ μεγάλη έκταση στην Ανατολική Μεσόγειο που περιλαμβάνει περιοχές που φτάνουν μέχρι και στα 6 μίλια από την Κρήτη, τη Ρόδο και την Κάρπαθο, αλλά και εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ο Ερντογάν θεωρεί τη συγκεκριμένη περιοχή τουρκικής δικαιοδοσίας αν και πρόκειται για χωρικά ύδατα ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο.

Φίλης: Ο Ερντογάν επέλεξε το πιο «ανώδυνο» σενάριο 

Σύμφωνα με τον αναλυτή διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνο Φίλη, οι κινήσεις του Ερντογάν με το «Αμπντουλ Χαμίντ Χαν» περιορίστηκαν στο πιο «ανώδυνο» σενάριο για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση, κυρίως διότι «τα περιθώρια των ελιγμών του είναι επί του παρόντος συρρικνωμένα».

«Ο Ερντογάν προέβη σε σόου πρωτίστως για εσωτερική κατανάλωση» τόνισε ο Κωνσταντίνος Φίλης, ενώ σημείωσε πως «η νέα συνθήκη των ελληνοτουρκικών σχέσεων προβλέπει επιθετικές, εμπρηστικές και πέρα από κάθε όριο δηλώσεις σε βάρος της χώρας μας, αλλά πράξεις που σε καμία περίπτωση δεν συνάδουν με αυτές, αλλά μάλλον απραξία». 

Σύμφωνα με τον αναλυτή, αυτός είναι και ο λόγος που προκαλεί τον εκνευρισμό της Άγκυρας, κυρίως λόγω αδυναμίας επιβολής τετελεσμένων.