Τουρκία: Ο Ερντογάν με τη βοήθεια της Goldman Sachs και της Merrill Lynch επιχειρεί τη στροφή στην οικονομία

Με την επανεκλογή του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σηματοδότησε μια απότομη αλλαγή της οικονομικής πορείας της χώρας του, στην προσπάθειά του να αποτρέψει μια επικείμενη κρίση του ισοζυγίου πληρωμών στην Τουρκία.

Αργά την Πέμπτη, η επίσημη εφημερίδα της χώρας ανακοίνωσε την πρώην τραπεζίτη της Goldman Sachs, Χαφιζέ Γκάιε Έρκαν, ως την πρώτη γυναίκα διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας. Αυτό ήρθε μετά τον επαναδιορισμό -νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα- του βετεράνου της Merrill Lynch Μεχμέτ Σιμσέκ ως υπουργού Οικονομικών. Η απόλυση του Σιμσέκ από τον Ερντογάν πριν από πέντε χρόνια ήταν ένα από τα εναύσματα για την τελευταία οικονομική κρίση της Τουρκίας.

Και οι δύο έχουν να αντιμετωπίσουν μια τεράστια πρόκληση: ο πληθωρισμός είναι σχεδόν στο 4% και η κεντρική τράπεζα ξεμένει γρήγορα από συναλλαγματικά αποθέματα μετά τη χρήση απελπισμένων και μη βιώσιμων μεθόδων για να ανακόψει μια νομισματική κρίση μέχρι τις εκλογές του περασμένου μήνα. Πούλησε σχεδόν τα δύο τρίτα των συνολικών αποθεμάτων χρυσού – πάνω από 80 τόνους – μόνο τον Απρίλιο, σύμφωνα με την ανάλυση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού.

Κατρακυλάει η λίρα

Τόσο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών όσο και ο προϋπολογισμός είναι βαθιά ελλειμματικά και οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ουσιαστικά κλειστές για τους Τούρκους δανειολήπτες. Η λίρα, η οποία ήταν λιγότερο από τέσσερα δολάρια όταν απολύθηκε ο Σιμσέκ πριν από πέντε χρόνια, έπεσε στο νέο ιστορικό χαμηλό των 23,64 δολαρίων την Παρασκευή και έχει χάσει πάνω από το ένα πέμπτο της αξίας της από τον πρώτο γύρο των εκλογών τον Μάιο.

Τα εξωτερικά χρέη καθίστανται ληξιπρόθεσμα και μεγάλο μέρος των εναπομεινάντων αποθεματικών της κεντρικής τράπεζας έχει ήδη δεσμευτεί, προκειμένου να υπερασπιστεί μια υπόσχεση που είχε δώσει ο Ερντογάν πριν από χρόνια στους εγχώριους αποταμιευτές, ότι θα μπορούσαν να μετατρέψουν τις αποταμιεύσεις τους σε λίρες σε δολάρια με συγκεκριμένο επιτόκιο.

Ο Τοντ Σούμπερτ, επικεφαλής της έρευνας σταθερού εισοδήματος στην Bank of Singapore στο Ντουμπάι, αναμένει απότομη διόρθωση της πορείας τις επόμενες εβδομάδες. Η Ερκάν, σημειώνει, πιθανότατα θα πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια κάπου πάνω από 30% από 8,5% που είναι σήμερα.

Ο Ερντογάν είχε πιέσει τους προηγούμενους κυβερνήτες να μειώσουν τα επιτόκια πολύ κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού, επιμένοντας ότι οι πληρωμές με υψηλά επιτόκια ήταν κινητήρια δύναμη του πληθωρισμού. Όταν ο κυβερνήτης Νασί Αγκμπάλ τον αψήφησε και αύξησε τα ποσοστά πριν από δύο χρόνια, απολύθηκε μέσα σε λίγες μέρες.

Αυτή η φορά είναι… διαφορετική;

Αυτό το είδος συμπεριφοράς εγείρει αμφιβολίες για το αν η Ερκάν και ο Σιμσέκ θα έχουν την εξουσία και τον χρόνο για να κάνουν τη στροφή που απαιτείται. Στα 20 χρόνια διακυβέρνησης της Τουρκίας, ο Ερντογάν σπάνια μπόρεσε να επιμείνει στο είδος των ορθόδοξων πολιτικών που παραδοσιακά φέρνουν σταθερότητα.

«Πρέπει να υποθέσει κανείς ότι εάν ο Σίμσεκ είναι πρόθυμος, τότε θα του δοθεί η εξουσία να εφαρμόσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις», είπε ο Σούμπερτ. «Έχουμε λόγους να είμαστε αισιόδοξοι. Αλλά ας δούμε αν θα γίνει πραγματικότητα… κανείς δεν μπορεί να πει ειλικρινά ότι γνωρίζει την απάντηση σε αυτή την ερώτηση αυτή τη στιγμή».

Ενώ ορισμένοι παράγοντες είναι υπέρ της νέας κυβερνητικής σύνθεσης -ο τουρισμός είναι ανοδικός και οι τιμές του πετρελαίου έχουν μειωθεί σημαντικά- οι διεθνείς αγορές εξακολουθούν να είναι πολύ προσεκτικές, τουλάχιστον μέχρι να δουν επίσημη οικονομική υποστήριξη για μια αξιόπιστη πορεία μεταρρυθμίσεων.

Στο παρελθόν, αυτό θα σήμαινε μια διάσωση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με ριζικές περικοπές δαπανών και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, το στίγμα που σχετίζεται με την υποταγή στις συνθήκες που υπαγορεύονται στην Ουάσιγκτον και η διαθεσιμότητα άλλων υποστηρικτών όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ καθιστούν αυτή τη διαδρομή απίθανη.

Αμφιβολίες για την Ερκάν

Μπορεί επίσης να υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της Ερκάν, προσωπικά, να προσφέρει. Ενώ η φήμη του Σιμσέκ παραμένει αλώβητη από τη θητεία του ως υπουργός Οικονομικών, τα λαμπερά ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια και η εμπειρία της Ερκάν με την Goldman αμαυρώνονται κάπως από μια επταετή συνεργασία με την First Republic Bank, η οποία κορυφώθηκε σε μια θητεία ως συνδιευθύνων σύμβουλος.

Η FRB κατέρρευσε θεαματικά μέσα σε λιγότερο από 18 μήνες μετά την αποχώρησή της, καθώς η αυστηροποίηση της πολιτικής της Federal Reserve αποκάλυψε μεγάλες ανεπάρκειες στη διαχείριση του κινδύνου επιτοκίου. Η Ερκάν έφυγε το 2021 σε μια εποχή που ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ άρχιζε να βρυχάται, αλλά προτού η Fed αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια.

«Το βιογραφικό της καθιστά σαφές ότι είναι πολύ έξυπνη», είπε ο Σούμπερτ, δείχνοντας πτυχία τόσο από το Πρίνστον όσο και από το Χάρβαρντ Business School. «Αλλά χρειάζεται κάτι περισσότερο από το να είσαι έξυπνος. Ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, πρέπει να μπορείς να περπατήσεις σε αυτό το πολιτικό τεντωμένο σχοινί».

Πηγή: ieidiseis.gr