Πόσο κοστίζει φέτος η λαγάνα στους φούρνους – Η ιστορία του εθίμου

Ακριβότερη φέτος η τιμή λόγω ανατιμήσεων σε ρεύμα και πρώτες ύλες
 
Ανοιχτοί θα είναι σήμερα, Καθαρά Δευτέρα, οι φούρνοι της Θεσσαλονίκης για την προμήθεια της παραδοσιακής λαγάνας η οποία φέτος θα είναι ακριβότερη κατά περίπου 10% και θα κυμαίνεται από 2,50 ευρώ περίπου έως τα 3,30-3,40 ευρώ ανάλογα με το αν είναι απλή παραδοσιακή ή με κάποια γεύση, όπως γεμιστή με ελιά, με λιαστή ντομάτα, με πιπεριά κλπ.

Τα αρτοποιεία της Θεσσαλονίκης αναμένεται να παρασκευάσουν χιλιάδες τεμάχια. Όπως επεσήμανε μιλώντας την περασμένη Παρασκευή στο «ΤyposThes» η πρόεδρος του Σωματείου Αρτοποιών Θεσσαλονίκης «Ο Προφήτης Ηλίας» Έλσα Κουκουμέρια, σήμερα στο νομό δραστηριοποιούνται 700 αρτοποιεία, οπότε η εκτίμηση είναι ότι θα ζυμωθούν περίπου 600.000 λαγάνες.

Πέρυσι, η τιμή της λαγάνας ξεκινούσε από τα 2,40 ευρώ και έφτανε μέχρι τα 3,00 – 3,20 ευρώ περίπου. Το «τσουνάμι» των ανατιμήσεων έχει οδηγήσει τους αρτοποιούς να κάνουν ανατιμήσεις, οι οποίες, όπως λένε, και πάλι δεν καλύπτουν το κόστος, καθώς βασική τους επιδίωξη είναι να έρθει ο κόσμος στο αρτοποιείο, να καταναλώσει φρέσκια, ζεστή λαγάνα.

«Η λαγάνα μπορεί να γίνεται με τα ίδια υλικά όπως ένα ψωμί, αλλά θέλει πολύ κόπο για να γίνει και έχει διαφορετικούς χρόνους γιατί πρόκειται για ένα χειροποίητο προϊόν. Δεν μπαίνει σε κάποιο μηχάνημα, δεν ανοίγεται με πλάστη, όλα γίνονται με το χέρι γι αυτό ακριβώς και θέλει πάρα πολλές ώρες για να γίνει», επισημαίνει η κ. Κουκουμέρια. Όπως λέει χαρακτηριστικά, όλοι οι συνάδελφοι θα μπούμε στα μαγαζιά μας την Κυριακή του βράδυ, γύρω στις 9-10 και θα τελειώσουμε τη Δευτέρα το μεσημέρι. «Παρόλα αυτά, πέραν της κόπωσης, είναι μια ευχάριστη ημέρα για το αρτοποιείο, μια μέρα που και κάποιος που δεν έρχεται καθημερινά θα έρθει και θέλουμε να φύγει ευχαριστημένος, να αγοράσει όχι μόνο φρέσκια λαγάνα, αλλά ζεστή. Γι αυτό βέβαια και σχηματίζονται και ουρές, γιατί ο κόσμος περιμένει να πάρει τη λαγάνα του ζεστή και να τη συνοδεύσει με τα άλλα σαρακοστιανά και να περάσει ωραία Κούλουμα».

Σε ό,τι αφορά στην τιμή της λαγάνας ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, έχει δηλώσει ότι «η τιμή της λαγάνας κυμαίνεται από 2,80-3,30 ευρώ. Για να είμαι δίκαιος, είναι λογικό να έχει μία μικρή αύξηση λόγω της αύξηση των αλευριών. Εάν πάνε οι καταναλωτές την Δευτέρα και βρουν τη λαγάνα με 4,5 ευρώ και άνω, να κάνουν καταγγελία στο 1520 και να στείλω άμεσα τη ΔΙΜΕΑ (Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς) και θα επιβάλει πρόστιμο. Μιλάμε για την παραδοσιακή λαγάνα», έχει πει ο ίδιος.

Το έθιμο της λαγάνας

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το παραδοσιακό έθιμο της λαγάνας παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, που σημαίνει ότι παρασκευάζεται χωρίς προζύμι και φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο, υπό την καθοδήγηση του Μωυσή. Έκτοτε, επιβαλλόταν από τον Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται», ενώ ο Οράτιος στα κείμενά του, αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών».

Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και να καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. 

Όσο για τον λόγο για τον οποίο η συγκεκριμένη Δευτέρα λέγεται «Καθαρά», αναφέρεται ότι η ονομασία προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα κάθαρσης». Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους, όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης, κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο, έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και -φυσικά- λαγάνα.