Κυριακή της Πεντηκοστής: Τι γιορτάζουμε σήμερα και αύριο του Αγίου Πνεύματος

Η  Κυριακή της Πεντηκοστής είναι η ημέρα που προηγείται της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος. Ακριβώς 50 ημέρες μετά το Πάσχα, "λαμβάνουμε" το  Άγιο Πνεύμα. Σύμφωνα με την Εκκλησία μας, αυτό μας καθοδηγεί, μας νομοθετεί, μας οδηγεί σε κάθε αλήθεια, αυτό μας διδάσκει και μας δίνει εντολή να κάνουμε όλα όσα αρέσουν στο Θεό.

Η Πεντηκοστή ήταν μία από τις τρεις μεγάλες γιορτές των Εβραίων, μαζί με το Πάσχα και τη Σκηνοπηγία.  Την Πεντηκοστή τη γιόρταζαν σε ανάμνηση της κακοπάθειάς τους μέσα στην έρημο, για να θυμούνται ότι μπήκαν στη γη της Επαγγελίας μετά από πολλές θλίψεις. Τότε, όταν μπήκαν στη γη της Επαγγελίας, απόλαυσαν τους καρπούς των δένδρων, το κρασί και το ψωμί, το όποιο γίνεται από το σιτάρι.
Αλλοι, λένε ότι τη γιόρταζαν σε τιμή και ανάμνηση των πενήντα ήμερων πού νήστεψε ο Μωϋσής και πήρε ύστερα το θεόγραφο Νόμο, τις Δέκα Εντολές. Ταυτόχρονα με τη γιορτή αυτή θυμούνταν και τη θυσία του μόσχου κι όλα τ’ άλλα πού έκανε ο Μωϋσής και πριν ανεβή στο Όρος και όταν κατέβηκε.

Άλλοι πάλι θεωρούν ότι η Πεντηκοστή επινοήθηκε από τους Εβραίους για να δείξουν την τιμή τους προς τον αριθμό επτά, ο όποιος θεωρείται ιερός. Πραγματικά ο αριθμός αυτός των ήμερων, αν προστεθή στον εαυτό του επτά φορές, μας κάνει τον αριθμό πενήντα. Μας λείπει, βέβαια, μία ήμερα (πού είναι η αρχή της επομένης επτάδος των ήμερων). Οι Εβραίοι μάλιστα τιμούν όχι μόνο με τις ήμερες τον αριθμό πενήντα, αλλά και με τα έτη. Έτσι το πεντηκοστό έτος το έχουν σε τιμή και το ονομάζουν Ιωβηλαίο. Στο έτος αυτό αφήνουν τη γη ακαλλιέργητη (για να ξεκούραστη), αφήνουν ελεύθερα τα ζώα κι ελευθερώνουν τους δούλους πού είχαν αγοράσει.

Η υπόσχεση του Κυρίου.

Εμείς σήμερα πού γιορτάζουμε τη δική μας Πεντηκοστή, πρέπει να γνωρίζουμε ότι την ήμερα αυτή, όταν εορταζόταν η Πεντηκοστή των Εβραίων, ήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές του Χριστού. Επειδή, λοιπόν, οι Άγιοι Πατέρες θεώρησαν καλό να ξεχωρίσουν τις γιορτές για να τιμήσουν με τον τρόπο αυτό το μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, γι’ αυτό αύριο εορτάζουμε το Πανάγιο Πνεύμα, πού είναι μία υπόσταση της Αγίας Τριάδος και θα πούμε το πώς ήλθε στους Αποστόλους.

Ο Κύριος μας πριν απ’ το σωτήριο πάθος Του είχε υποσχεθεί ότι θα στείλει το Άγιο Πνεύμα. Κι όπως υποσχέθηκε, έκανε. Είχε πει τότε στους Μαθητές Του: «Σάς συμφέρει να φύγω Εγώ. Αν δε φύγω εγώ δε θα έλθει ο Παράκλητος (=τό Άγιο Πνεύμα)». Κι αλλού είπε: «Όταν έλθη Εκείνος (δηλ. ο Παράκλητος = το Άγιο Πνεύμα), θα σας διδάξει και θα σας οδηγήσει σε κάθε αλήθεια». Κι ακόμη: «Θα παρακαλέσω τον Πατέρα και θα σας στείλει άλλον Παράκλητο (εννοείται: αντί για Έμενα πού θα φύγω), θα σας στείλει το Άγιο Πνεύμα της Αληθείας, το όποιο εκπορεύεται απ’ τον Πατέρα». Και επίσης μετά το Πάθος, όταν ανερχόταν προς τον ουρανό, τους είπε: «Εσείς να μείνετε στην Ιερουσαλήμ, έως ότου πάρετε δύναμη απ’ τον ουρανό». Αυτό, λοιπόν, το οποίο υποσχέθηκε ο Χριστός, συνέβη την ήμερα της Πεντηκοστής.

Η εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος

Ενώ ήταν όλοι συγκεντρωμένοι στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και περίμεναν, όταν ήλθε η μέρα της Πεντηκοστής, περίπου κατά τις εννέα η ώρα το πρωί, ξαφνικά ακούστηκε βροντή απ’ τον ουρανό τέτοια, ώστε νόμιζες ότι θα ακουσθεί σε όλη την Οικουμένη. Τότε φάνηκε το Άγιο Πνεύμα όμοιο με πύρινες γλώσσες και κάθισε σε καθέναν απ’ αυτούς. Κάθισε όχι μόνο στους δώδεκα Μαθητές, αλλά και στους εβδομήκοντα! Και μιλούσαν πλέον όλοι ξένες γλώσσες! Καθένας δηλαδή απ’ τους αποστόλους μιλούσε όλες τις γλώσσες! Κι ας μη νομισθή ότι ο απόστολος μιλούσε τη δική του την εβραϊκή γλώσσα, ενώ οι ακροατές άκουγαν τη γλώσσα τη δική τους! Όχι! Ο κάθε Απόστολος καταλάβαινε και μιλούσε τη γλώσσα κάθε άλλου έθνους.

Ήταν τόσο παράξενο και πρωτόγνωρο αυτό, ώστε οι άνθρωποι πού συγκεντρώθηκαν νόμισαν ότι οι Μαθητές ήταν μεθυσμένοι. Μη μπορώντας άνθρωποι να καταλάβουν πώς ήταν δυνατό οι απόστολοι να μιλάνε τη γλώσσα του καθενός, τους πέρασαν για μεθυσμένους. Άλλοι πάλι απορούσαν κι αναρωτιούνταν: «Τί να σημαίνη άραγε αυτό το φαινόμενο;». Ήταν τότε εκεί συγκεντρωμένοι για την εορτή άνθρωποι από όλα τα πέρατα της γης: Πάρθοι, Μήδοι κι Ελαμίτες, οι όποιοι προ ολίγου είχαν αιχμαλωτισθεί από τον Αντίοχο.

Ο ερχομός του Παναγίου Πνεύματος έγινε αφού πέρασαν δέκα μέρες απ’ την Ανάληψη του Χριστού. Δεν έγινε ταυτόχρονα με την Ανάληψη. Οι Απόστολοι έπρεπε να Το περιμένουν, γιατί αυτή ή προσμονή έκανε εντονότερη την επιθυμία τους γι’ Αυτό. Μερικοί λένε ότι σε καθεμιά από τις ήμερες αυτές καθένα απ’ τα αγγελικά τάγματα πήγαινε και προσκυνούσε τη θεωθείσα σάρκα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, κι ότι μετά τη συμπλήρωση των εννέα ήμερων (κατά τις όποιες προσκύνησαν τα αγγελικά τάγματα), τη δέκατη ήμερα, ήλθε το Άγιο Πνεύμα. Ο ερχομός Του σήμαινε τη συμφιλίωση του Θεού με το ανθρώπινο γένος, κι ή συμφιλίωση αυτή έγινε δια του Υιού.
Οι συμβολισμοί του ερχομού του Αγίου Πνεύματος

Το Άγιο Πνεύμα ήλθε πενήντα μέρες μετά το Πάσχα, για να μας υπενθυμίζει τον Παλαιό Νόμο (τις Δέκα Εντολές) πού δόθηκε στο Μωϋσή. Οι Ισραηλίτες πήραν τις Δέκα Εντολές πενήντα ήμερες μετά τη διάβαση της Ερυθράς θαλάσσης. Αξιοπρόσεκτη, μάλιστα, είναι η σχέση πού έχουν τα τωρινά μ’ εκείνα τα παλιά. Εκεί ήταν το όρος, εδώ το υπερώο. Εκεί ήταν το πυρ, εδώ οι πύρινες γλώσσες. Αντί για τις βροντές και τη νεφέλη πού είχαμε εκεί, εδώ τώρα έχουμε το δυνατό φύσημα του ανέμου.

Το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε με τη μορφή γλωσσών, για να δείξει τη συγγένεια Του με το ζώντα Λόγο, το Χριστό. Ή ακόμη, για να δείξει ότι οι Απόστολοι επρόκειτο να διδάξουν και να οδηγήσουν με τη γλώσσα όλα τα έθνη. Οι γλώσσες ήταν πύρινες, για να δείξει ότι ο Θεός είναι πυρ κατανάλισκαν και καθαρίζει, όπως ή φωτιά. Οι γλώσσες φάνηκαν χωριστά πάνω απ’ τον καθένα για να δειχθούν έτσι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα όποια μοιράζονται στον καθένα.

Ο ερχομός του Αγ. Πνεύματος έγινε μάλιστα ήμερα εορτής για να είναι πολλοί άνθρωποι συγκεντρωμένοι και να μπόρεση το γεγονός αυτό να γίνει γνωστό παντού. Έτσι, όσοι θα παρευρίσκονταν το Πάσχα και θα ‘βλεπαν τα όσα έγιναν με το Χριστό, θα δόξαζαν το Θεό για όσα θα έβλεπαν και θα μάθαιναν. Έγινε δε η επιφοίτηση Του κατά την ήμερα της Πεντηκοστής, γιατί έπρεπε την ίδια ήμερα να ξεχυθεί πλούσια η Χάρη Του. Έτσι έκανε κι ο Χριστός, ο Οποίος στη διάρκεια του νομικού Πάσχα παρέδωσε στους Μαθητές Του το δικό Του Πάσχα, το αληθινό.

Το Άγιο Πνεύμα δεν κάθισε στο στόμα, αλλά στα κεφάλια των Αποστόλων, γιατί με τον τρόπο αυτό περιέλαβε (και περιέβαλε) το ηγεμονικό του ανθρώπου, το υπερέχον του σώματος και το νου, απ’ τον οποίο η γλώσσα παίρνει το λόγο. Ακόμα θα μπορούσαμε κι αλλιώς να το εξηγήσουμε: Επειδή ή χειροτονία γίνεται στην κεφαλή του χειροτονουμένου, έτσι και το Άγιο Πνεύμα χειροτονεί τους αποστόλους στο κεφάλι, και ως γλώσσα διακηρύττει ότι από τώρα αυτοί θα είναι διδάσκαλοι όλης της Οικουμένης.

Επίσης, πάλι υπάρχει εδώ και ο «ήχος» και η «φωτιά», πού η παρουσία τους ήταν έντονη στο όρος Σινά, όταν οι Εβραίοι έλαβαν το Νόμο. Αυτό γίνεται για να επιβεβαιωθεί  ότι και τότε-και τώρα είναι το ίδιο το Άγιο Πνεύμα, το Οποίο νομοθετεί και ορίζει τα πάντα. Εξάλλου δημιουργήθηκε σύγχυση ανάμεσα στο πλήθος, γιατί ακούστηκε σαν να φυσούσε ξαφνικά δυνατός άνεμος. Όλοι τότε νόμισαν ότι έφθασε η ώρα να εκπληρωθούν όλα όσα τους είχε προαναγγείλει ο Χριστός για το τέλος και την καταστροφή του κόσμου. Ακόμη χρειάζεται να προσέξουμε, ότι είπε «ωσεί» πυρός, δηλ. «σαν φωτιά», για να μη θεώρηση κανείς ακούγοντας αυτά, ότι υπάρχει κάτι υλικό στο Άγιο Πνεύμα.

Το Άγιο Πνεύμα δόθηκε τρεις φορές με διαφορετικό τρόπο απ’ το Χριστό στους Μαθητές Του. Την πρώτη φορά πριν απ’ το Πάθος Του, αλλά πολύ αμυδρά. Πάλι, μετά την Ανάσταση Του ο Χριστός με εμφύσημα είπε στους Μαθητές Του πιο καθαρά: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον…». Και τώρα ξεκάθαρα και ολοφάνερα τους έστειλε το Άγιο Πνεύμα. Ή για να το πούμε καλύτερα, Αυτό, το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε, φωτίζοντας πιο τέλεια και αγιάζοντας τους Αποστόλους και μέσω αυτών έκανε δική Του ολόκληρη πραγματικά την οικουμένη!