Εργασία: Νέα εργασιακή πραγματικότητα τον Σεπτέμβριο – Οι 7 αλλαγές που φέρνει ο νέος νόμος

Nέα εργασιακή πραγματικότητα φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, που εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία του Ιουνίου του 2019.

Η επικείμενη νομοθετική παρέμβαση, που συντονίστηκε από τον υπουργό Εργασίας και την αρμόδια γενική γραμματέα Αννα Στρατινάκη, στοχεύει στο να ενδυναμώσει τη θέση του εργαζομένου, να αντιμετωπίσει με περισσότερο στοχευμένο τρόπο την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία, να αντιμετωπίσει τις στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας και να ελαχιστοποιήσει τα γραφειοκρατικά και διοικητικά βάρη.

Η προσπάθεια επικεντρώνεται στην επίλυση χρόνιων λιμναζόντων προβλημάτων που εμποδίζουν από τη μια πλευρά τους εργαζομένους να εργαστούν σε μια συνεχώς εξελισσόμενη αγορά εργασίας και από την άλλη τις επιχειρήσεις να προσελκύσουν περισσότερους εργαζομένους, καθιστώντας τις ταυτόχρονα περισσότερο ανταγωνιστικές.

Το νομοσχέδιο, που ενσωματώνει την ευρωπαϊκή οδηγία για την εργασία, έρχεται να συμπληρώσει τις κινήσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση στα εργασιακά:

Ηδη, με βάση τους ετήσιους στόχους που έχουν τεθεί, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας πραγματοποιεί, από τις αρχές του 2023, ελέγχους που αφορούν, μεταξύ άλλων, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, περιλαμβανομένης της καταπολέμησης της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, με κύρια προτεραιότητα επιχειρήσεις και κλάδους με υψηλό δείκτη κινδύνου παραβατικότητας, επιχειρήσεις που δεν έχουν ελεγχθεί την τελευταία τριετία, όσες λειτουργούν σε εποχιακή βάση, καθώς και επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται το σύστημα της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας.

Οι κυριότερες αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο είναι οι εξής:

1 Καθιερώνεται σύστημα ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ σχετικά με τους ΟΥΣΙΩΔΕΙΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ του και κάθε μεταβολής αυτής (πιο πολλά και λεπτομερή στοιχεία σε σχέση με το ισχύον Προεδρικό Διάταγμα 156/94, με αυστηρότερο χρονοδιάγραμμα ενημέρωσης του εργαζομένου από 1 εβδομάδα έως 1 μήνα, έναντι των 2 μηνών που ισχύουν σήμερα).

Η ενημέρωση πρέπει να περιλαμβάνει προσωπικά στοιχεία, τόπο εργασίας, είδος σύμβασης (πλήρη – μερική – δοκιμαστική – κατά παραγγελία), ειδικότητα, αμοιβή, χρόνο, ωράρια, ταυτότητα φορέων κοινωνικής ασφάλισης, όπως και την ισχύουσα συλλογική σύμβαση υπαγωγής του εργαζομένου.

Η οδηγία καθιερώνει αυστηρό πλαίσιο για τη μη ενημέρωση του εργαζομένου, δίνοντάς του τη δυνατότητα καταγγελίας του παραβάτη εργοδότη στις ελεγκτικές αρχές για τη μη τήρησή της.

2 Καλύπτονται πλέον και οι εργαζόμενοι που εργάζονται προσωρινά στην αλλοδαπή, με αυστηρό πλαίσιο ενημέρωσης για τους ουσιώδεις όρους εργασίας τους εκεί.

3 Νομιμοποιείται η εργασία σε περισσότερους του ενός εργοδότη, κάτι που σήμερα απαγορεύεται από την ελληνική έννομη τάξη, βάσει του Π.Δ. 27.6/1932, καθιστώντας έτσι την εργασία παράνομη σε δεύτερο εργοδότη. Ειδικότερα, σήμερα απαγορεύεται νομίμως να έχει κάποιος μισθωτός στην Ελλάδα δύο δουλειές. Σε καμία περίπτωση, όμως, η Οδηγία δεν θίγει το υπερεθνικό, ήδη θεσμοθετημένο, πλαίσιο για τα μέγιστα χρονικά όρια εργασίας, τα οποία πρέπει να τηρούνται απαρεγκλίτως.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΣΗΜΕΡΑ στη χώρα μας επιτρέπεται να εργαστεί κάποιος μόνο σε δύο εργοδότες εφόσον έχει συνάψει συμβάσεις μερικής απασχόλησης.

Αντιθέτως, είναι παράνομος αν εργάζεται το πρωί σε έναν εργοδότη με πλήρη απασχόληση και το απόγευμα εκτελεί μια εργασία με μερική απασχόληση.

Αυτή η στρέβλωση έχει οδηγήσει στη μαύρη και αδήλωτη εργασία πάρα πολλούς εργαζομένους.

Με την παρέμβαση αυτή νομιμοποιείται η δεύτερη δουλειά σε άλλον εργοδότη, με ό,τι αυτό σημαίνει για την αύξηση των εισοδημάτων του εργαζομένου, χωρίς όμως να προκαλείται έκπτωση του επιπέδου προστασίας του που αφορά τον ελάχιστο χρόνο ανάπαυσής του, που είναι οι 11 ώρες/24ωρο (Π.Δ. 88/1999).

Από αυτό συνάγεται ότι μέσα σε ένα 24ωρο χωρά μόνο μία πλήρης και μία μερική απασχόληση κατ’ ανώτατο όριο.

Επίσης δεν θίγεται η 40ωρη/5θήμερη εργασία, όπως επίσης δεν θίγεται το ανώτατο όριο των 48 ωρών (στον οποίο περιλαμβάνεται ο χρόνος υπερεργασίας και υπερωρίας) ως μέσος όρος στους 4 μήνες περιόδου αναφοράς, όπως ορίζεται στο Π.Δ. 88/1999.

Ετσι τα εισοδήματα περνούν στον πραγματικό κόσμο, σταματούν να είναι αδήλωτες απασχολήσεις και ενισχύεται το δικαίωμα στην εργασία.

Πλέον ένας υπάλληλος γραφείου μπορεί το πρωί να εργάζεται ΝΟΜΙΜΑ στον έναν εργοδότη του για 8 ώρες/5 ημέρες την εβδομάδα και το απόγευμα αν το επιθυμεί, ΠΑΛΙ ΝΟΜΙΜΑ, να εργάζεται σε ένα μπαρ ως σερβιτόρος για 4 ώρες/5 ημέρες την εβδομάδα.

Με αυτό τον τρόπο θα ελέγχεται η δεύτερη εργασία από το ΕΡΓΑΝΗ, από το ΣΕΠΕ και από πλευράς ασφαλιστικών εισφορών από τον e-ΕΦΚΑ, καταπολεμώντας τη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή.

Η διάταξη αυτή ερμηνεύτηκε από πολλές πλευρές -κυρίως από τα κόμματα της αντιπολίτευσης- ως επιβολή… 16ωρης καθημερινής εργασίας, με αποτέλεσμα να υπάρξουν έντονες αντιδράσεις.

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Αδωνις Γεωργιάδης, απάντησε ως εξής αναφορικά με τη δυνατότητα εργασίας σε πολλαπλούς εργοδότες: «Στο Σχέδιο Νόμου που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση την επόμενη εβδομάδα, ρητώς διευκρινίζεται η δυνατότητα της εργασίας σε πολλαπλούς εργοδότες, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σε καμία όμως περίπτωση δεν σταματά να εφαρμόζεται το Π.Δ. 88/1999 περί των ελαχίστων περιόδων ανάπαυσης, που αποτελεί υπερεθνικό δίκαιο και όπου εκεί ορίζεται ρητώς ότι για κάθε περίοδο 24 ωρών η ελάχιστη ανάπαυση δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 11 συνεχών ωρών, το οποίο συνεχίζει να ισχύει για κάθε εργοδότη στον οποίο εργάζεται ο εργαζόμενος».

4 Για πρώτη φορά ξεκαθαρίζεται η έννοια της δοκιμαστικής περιόδου και του δόκιμου εργαζομένου στη μισθωτή εξαρτημένη εργασία, τόσο για την αορίστου χρόνου όσο και για την ορισμένου χρόνου, κατά την οποία ο εργαζόμενος δοκιμάζει τη σχέση του με τον εργοδότη.

Αυτή δεν μπορεί να είναι περισσότερο από 6 μήνες και αυτός ο χρόνος θα μετρά ως χρόνος προϋπηρεσίας όταν τα δύο μέρη αποφασίσουν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους. Σε περίπτωση που δεν έχει αίσιο τέλος, αυτή η σχέση θα λύεται αυτοδικαίως.

5 Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της μη προβλέψιμης εργασίας λόγω της οποίας δεν μπορεί να τηρηθεί οργανωμένος σχεδιασμός εκτέλεσής της, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στις μεταφορές και φορτώσεις – εκφορτώσεις προϊόντων, στον χώρο της εστίασης και του catering, στις εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σε επισκευαστικές εργασίες κ.τ.λ.
ΜΕ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ τίθενται συγκεκριμένοι όροι και προϋποθέσεις για τη σύναψη μιας τέτοιας μορφής σύμβασης, όμως με προστατευτικούς όρους για τον εργαζόμενο, ώστε να αντιμετωπίζεται ο αιφνιδιασμός του, η τυχόν απώλεια εισοδήματός του και η αποφυγή καταχρήσεων.

Με την πρόβλεψη αυτή αντιμετωπίζεται έτσι ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής αγοράς εργασίας που οδηγεί σε μαύρη και αδήλωτη εργασία, βοηθώντας παράλληλα την εύρεση εργασίας σε ομάδες πληθυσμού που χρειάζονται πιο ευέλικτο πλαίσιο απασχόλησης, όπως για παράδειγμα οι φοιτητές και οι μητέρες, ή που αφορούν τεχνικά επαγγέλματα ή επαγγέλματα στο πεδίο του θεάματος και ακροάματος ή της εστίασης.

6 Καθιερώνεται ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΡΗΤΑ η προσμέτρηση της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης, όταν αυτή είναι εκ του νόμου υποχρεωτική, ως αμειβόμενος χρόνος εργασίας.

7 Καθιερώνεται νομική βάση αξίωσης κατά του εργοδότη για επανόρθωση της ζημίας του εργαζομένου αν δεν τηρήσει ο εργοδότης τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία. Απαγορεύεται και επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία στην περίπτωση που υπάρχει δυσμενής μεταχείριση των εργαζομένων, αλλά και των εκπροσώπων τους, αν αυτοί καταγγείλουν τον εργοδότη τους για μη συμμόρφωσή του στα προβλεπόμενα προστατευτικά πλαίσια της οδηγίας. Προβλέπεται ακυρότητα της καταγγελίας απόλυσης (ΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗ ΑΠΟΛΥΣΗ) αν διαπιστωθεί ότι αυτή προκλήθηκε λόγω άσκησης από τον εργαζόμενο των νομίμων δικαιωμάτων του που απορρέουν από την οδηγία.
ergasia-2

Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης όμως προχωρά και σε άλλες σοβαρές θεσμικές παρεμβάσεις, οι οποίες αφορούν τα εξής:

1 Την υποχρεωτική ανάρτηση της ατομικής σύμβασης εργασίας στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

2 Τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υπογραφής της ατομικής σύμβασης εργασίας.

3 Την ύπαρξη Προτύπου Ατομικής Σύμβασης και βασικών όρων εργασίας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος πλέον θα δύναται να λαμβάνει γνώση και να συναινεί υποχρεωτικά στους βασικούς όρους εργασίας του, όπως και για κάθε μεταβολή αυτών, πριν αναλάβει υπηρεσία μέσω μιας απλοποιημένης και εύχρηστης διαδικασίας κάνοντας χρήση ακόμα και της εφαρμογής My Ergani app.

Επίσης,
4 Απλοποιείται η διαδικασία της ηλεκτρονικής αναγγελίας της οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού.

5 Παρέχεται ιδιαίτερο κίνητρο στις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την ψηφιακή κάρτα εργασίας να δύνανται να μην προδηλώνουν τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, καθώς και την υπερωριακή απασχόληση στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ II. Με τον τρόπο αυτό η έναρξη και η λήξη του χρόνου εργασίας, καθώς και η νόμιμη υπέρβαση του δηλωθέντος ωραρίου αποδεικνύονται σε πραγματικό χρόνο, μειώνοντας το υπέρμετρο διοικητικό βάρος για τις επιχειρήσεις που κάνουν χρήση της ψηφιακής κάρτας.

6 Θεσπίζεται βαρύτατο πρόστιμο αντίστοιχου ύψους με αυτό για την αδήλωτη εργασία, ήτοι 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, σε κάθε περίπτωση αναντιστοιχίας της πραγματικής απασχόλησης με τη σχετική σήμανση της κάρτας, κυρίως κατά την προσέλευση στην εργασία, η οποία διαπιστώνεται από σχετικό έλεγχο της Επιθεώρησης Εργασίας – επιβάλλεται στους εργοδότες.